فرمت فایل یا فرمت چیست؟

فرمت فایل چیست؟ از کجا بفهمیم فرمت فایل چیست ؟ و انواع آن خیلی از دوستان و همچنین هنرجویان عزیز سوالات زیادی در این مورد برایشان پیش می آید برای همین لازم دانستم که با انتشار مقاله ای بتوانم  اطلاعات هر چند اندکی در اختیارشان قرار دهم در این پست بیشتر فرمت هایی را بحث می کنیم  که در نرم افزارهای گرافیکی کاربرد دارند زیرا در دنیای تکنولوژی و فناوری اطلاعات  فایلها در انواع مختلف با فرمتهای متنوع وجود دارد.

تعریف دقیق عبارت فرمت یا فورمت یا فرمت فایل  بصورت زیر است:

به طور خلاصه فرمت یا پسوند یا   قالب  برای خروجی گرفتن از فایلها است. مثلا اگر بخواهیم از یک تصویر خروجی بگیریم که در چاپ خانه ، چاپ شود از فرمت یا پسوند مختص چاپخانه استفاده می کنیم. و خیلی از فایلهای دیگر که روزانه با آنها سرو کار داریم.

خروجی یا Export از یک برنامه - معنی فرمت در کامپیوتر و برنامه های کامپیوتری

این فایل چه نوع فایلی هست؟ یا فایل psd چیست؟ در حالت کلی اگر بخواهید از نرم افزارهایی که با آنها کار می کنید مثلا نرم افزار ورد ، فتوشاپ ( شامل فایل psd و … هست)، اکسل و … خروجی بگیرید.(یا چاپ کنید یا ذخیره کنید) که از روی این نوع خروجی ها نوع فایل تشخیص داده می شود. یا به عبارتی از روی نوع فرمت فایل به ساختار درونی آن پی خواهیم برد .مثال : فرمت فایلهای نرم افزار ورد ، داکیومنت (*.doc) است. یا فرمت فایلهای صوتی *.mp3 است. و … واژه export یک اصطلاح حرفه ایی است.

فرق بین پسوند فایل و فرمت فایل در چیست؟

قالب یا پسوند فایل مشخص می کند که فایل جاری چه نوع فایلی است. یعنی هم ما و هم نرم افزارهای کامپوتری از روی پسوند یک فایل نوع آن را تشخیص می دهیم. آیا فایل تصویری است ؟ یا ویدئویی و .. و هیچ دخالتی در ساختار داخلی آن نداریم.

ولی فرمت یک فایل به معنی قالب یک فایل است. که با دانستن پسوند یا فرمت فایل علاوه بر نوع فایل به ساختارهای درونی آن ازقبیل نوع اسکی و دودویی بودن ونحوه رمزنگاری و.. پی خواهیم برد.پس این دو واژه با هم فرق دارند. زیرا پسوند به نوع فایل اشاره دارد ولی فرمت فایل به ساختار درونی آن اشاره دارد.و این دو در یک حیطه نیستند و با هم فرق دارند.ولی هردو در نرم افزارهای محلی خود به یک صورت اجرا و باز می شوند. مثلا فایل داکیومنت در ورد باز میشه نه در فتوشاپ .

سیستم عاملهای مختلف ویندوز ، ios و … می توانند بر حسب فرمت فایل آن را اجرا کرده و پردازش کنند. و همچنین عملیات مختلفی بر روی آن انجام دهند.در ادامه پست پسوند و فرمت فایل چیست؟  لیستی از انواع فرمت فایلهای گرافیکی آورده ام.

دسته بندی فایلهای گرافیکی - فرمت فایل چیست؟

در حالت کلی دو دسته بندی برای فایلهای گرافیکی وجود دارد: یکی bitmap یا رستر و دیگری vector یا برداری

bitmap یا رستر

این نوع از سـاختار گـرافیکی تـصویر را به تعدادی پیکسل های ریز (نقاط ریز) تقسیم می کنند اصطلاحا به این نوع تصاویر رستری یا  Raster نام دارند. و سپس به هر پیکـسل یا نقطه رنگ خاصی اختصاص می دهند. هر پیکسل تنها می تواند یک رنـگ و شـدت آن را نمـایش دهد.  در حالی که  یـک تصویر می تواند شـامل هزاران پیکسل باشد.و در کل نرم افزارهای  مانند نرم افزار فتوشاپ از این نوع ساختار و فرمت ها بیشتر برای ویرایش عکس و تصاویر به کار می برند.

برای داشتن اطلاعات بیشتر در مورد نرم افزار فتوشاپ و کاربردهای آن روی لینک زیر کلیک کنید..

ساختار Bit map در برنامه های زیادی کاربرد دارد. زیرا هر فایل تصویری که در گوشی یا لب تاپ خود باز می کنید ممکن است از نوع بیت مپ باشد. ولی دارای یک ایراد اسـاسی اسـت و آن ایـن اسـت کـه با بزرگ شدن تصویر کیفیت آن از بین می رود. پس بزرگنمایی یک تصویر یا عکس گرافیکی که از قالب Bit map استفاده کرده ، موجب به هم ریختگی و دندانه دار شدن گوشه های تصویر می شود.

برداری یا وکتوری (vectpry )

ساختار بـــرداری یــــا Vector کـاربرد کمـتری نـسـبت بــه Bit map دارد.ولی در بسیار از برنامه ها مانند ایلاستریتور و کورل دراو کاربرد زیادی دارد.پس در نهایت نرم افزارهای طراحی گرافیک نیز به دوسته ی Raster Editor و Vector Editor تقسم بندی می شوند. 

مزیت فایلهای وکتوری نسبت به پیکسلی

از آنـجـا کـه اشکال هــنــدســی Vector از فـرمـول هـا و مـعـادلات ریــاضـی درست می شوند.، بنابراین دارای لبه های صـاف و هـموار هستـند. و کیفیت زیادی دارند. و مـزیت اصـلی تصاویر Vector ایـن اسـت که می تـوان طرح ها و اتودهای خود را بدون به هم ریختن تصویر یا ایجاد لبه های تیز، بزرگ و یا کوچک کرد. ضمن اینکه فایل های برداری برخلاف Bit map فضای زیادی را اشغال نمی کنند.

در حالی که در رستر ها یا بیت مپ ها تصاویر از پیکسل تشکیل شده اند. و همین امر باعث می شود که در هنگام زوم یا تغییر سایز تصاویر  دچار مشکل  افت کیفیت تصاویر شوید. فرمت پیکسلی  هم یکی از فرمت های موجود در نرم افزار  فتوشاپ می باشند.

فایل رستری

1-طبق تصویر زیر – انواع فایل رستری که در این نوع فرمت بکار برده می شود :

پسوند فایل وکتوری

2-انواع فایل وکتوری که در این نوع فرمت بکار برده می شود عبارت است از :

لیستی از انواع پسوند و فایلهای گرافیکی

jpg – 

 فرمتjpg برای ذخیره کردن عکس هاو تصاویر در کامپیوتر خود یا برای فرستادن آن از طریق اینترنت به دیگران کاربرد دارد.    اکثر عکسها و تصاویری که در اینترنت یا در دستگاههای سیار دیگر می بینید از این فرمت استفاده کرده اند. و یک فرمت شناخته شده ایی است ولی برای کارهای چاپی و .. کیفیت زیادی ندارد. 

tiff – برای خروجی گرفتن عکس جهت چاپ در چاپخانه — عکسی که بااین فرمت باشد. 

این نوع پسوند در خارج از برنامه فتوشاپ شناخته نمی شود. فقط و فقط در دستگاه پرینت درست نشان داده می شود. و در صنعت چاپ کاربرد زیاد ی دارد.   

psd:  این فرمت برای ذخیره تصاویر به صورت لایه های باز در فتوشاپ به کار می رود.

طراحان مبتدی و حرفه ایی با این نوع فرمت آشنایی کامل دارند.

bmp: مصرف : فرمت مورد استفاده برای کاربردهای خاص است.

توضیحات : تصاویری که با این نوع فرمت هستند را اکثر رایانه ها باز نمی کنند.زیرا از فرمت های گرافیکی با استفاده محدود است که تنها برای ویندوز OS کاربرد دارد.فشرده سازی نمی شود و حجمش زیاد است.

AI :  فرمت فایل های نرم افزار ایلاستریتور است.  این نوع فرمت برای طراحی فایلهای وکتوری یا برداری کاربرد دارد.

EPS:  برای فایلهای وکتوری یا برداری از این نوع فرمت  استفاده می کنند. 

توضیحات: فایلهای وکتوری به طراح اجازه می دهد تا طرح خود را با هر اندازه دلخواه چاپ کند.و هم چنین بدون افت کیفیت و نیز هر فایلی با این نوع فرمت را می توان برای ویرایش به نرم افزارهای مختبف منتقل کرد

PNG : یکی از بهترین فرمتها برای تصاویر لایه ای است. این فرمت ار نوع منبع باز است و درطراحی وب سایت و انیمیشن های گرافیکی کاربرد دارد. مانند فرمت gif ها

سایر پسوندها…

GIF:

تا حالا تصاویر گرافیکی انیمیشن دیده اید؟ این نوع فرمت برای تصاویری گرافیکی نوع گیف یا انیمیشن کاربرد دارند.این  فرمت در اینترنت و طراحی سایت و بنرهای موجود در آن نقش مهمی دارد. فایل های GIF به تصاویر حرکتی معروف اند و می توانند یک صحنه متحرک را به وجود آورند.

RAW : با  پسوند و فرمت خام در دوربین های دیجیتالی کاربرد دارند. این فرمت تصاویر ، فایل های کم حجمی هستند که به هنگام فشرده سازی جزئیات خود را از دست نمی دهند . و عین فرمت tiff هستند.

PDF: یک نوع فرمت فایل شناخته شده جهانی برای فایلهاست. که از این نوع فرمت هم می توان در صنعت چاپ و ویرایش و همچنین اشتراک گذاری فایل با دیگران در اینترنت استفاده کرد. بدون افت کیفیت

SVG : از فرمتهای مورد علاقه طراحان وب سایت به شمار می رود. این فرمت هر آنچه که طراح سایت برای یک فایل گرافیکی خود لازم دارد در اختیارش می گذارد. مزایای این فرمت وکتوری حجم بسیار پایین، نبود پس زمینه، سرعت و بارگزاری سریع در سایت، کیفیت بالا، کنترل به وسیله CSS نویسی